Kimya günlük yaşamın her alanında geniş bir kullanım yelpazesine sahip. Aslında kimyanın yaşamımızın ne kadar içinde ve her yerinde olduğunu fark etmek için dikkatle çevremize bakmamız yeterli… Duvar boyalarından cam bardaklara, antibiyotiklerden takılara, çantadan saç boyasına, çamaşır makinesinden ayakkabıya, kâğıttan kurutulmuş domatese, kibritten deterjanlara, bileklikten kutu içeceklere, streç filmden kablolara kadar uzayıp giden bir liste de söz konusu. Ancak biz yazımızda yönümüzü ev temizlik ve hijyen ürünlerine çeviriyoruz.
Evde temizlikte kullandığımız ürünler arasında fırın temizleyiciler, lavabo açıcılar, leke çıkarıcılar, ahşap ve metal temizleyicileri, tuvalet temizleyicileri, çamaşır suyu, küvet, fayans ve banyo temizleyicileri sayılabilir. Hijyen başlığı altında ise örnek olarak ise katı ve sıvı sabundan şampuana, duş jelinden ıslak mendile kadar uzanan pek çok ürünü sıralayabiliriz. Evet, doğru tahmin: Hepsi birer kimya harikası!..
Leke çıkarıcıları örnek verelim… Sabun bir alkali ve bir yağ asidi arasındaki reaksiyondan oluşuyor. Bu, bir hidrofilik ve bir lipofilik uçlu bir molekül üretiyor. Lipofilik uçlar yağa, grese veya kire yapışıyor. Bunlar sabunun içine çekiliyor ve temiz bir yüzey bırakarak temiz bir su akışıyla yıkanıyor. Bu sadece gerçekleşen fiziksel bir reaksiyon. Sabun ve leke çıkarıcılar, yağ ve suyun karışmasına izin veren emülsiyonlaştırıcılar olarak işlev görüyor. Böylece vücuttaki veya giysilerdeki yağlı karışımlar ile zor lekeler sabun, leke sökücüler ve suyun uygulanmasından sonra giderilebiliyor.
Evsel kimyasalların satın alınması ve evde güvenli bir şekilde saklanmasına da özen göstermek, bu konuda bilinçli hareket etmek gerekiyor. Peki bu konuda neler yapabiliriz? Mesela tehlikeli evsel kimyasalları diğer ürünlerle karıştırmamalıyız. Bunların atıklarını diğer ürünlerden ayrı tutmalıyız. Evde kullandığımız temizlik maddelerini bir arada tutmak, etiketlerini kontrol etmek, üzerinde yazan talimatlara göre sakladığınızdan emin olmanız önemli. Tehlikeli kimyasallar bazı ürünlerle bir araya geldiğinde reaksiyon verebilir, patlayabilir veya tutuşabilir. Bu maddeleri çocukların ulaşamayacağı yerlerde muhafaza etmek gerektiğini de ayrıca belirtelim.
Evde kullandığımız temizlik ve hijyen ürünlerinde kullanılan maddeler farklılık gösterse de, yine de belli başlı kimyasallardan söz edebiliyoruz. Sodyum hidroksitten banyo ve mutfak temizleyicileri, çamaşır suyu, sabun, deterjan için yararlanıyoruz. Ayrıca evde sürekli kullandığımız peçete, tuvalet kağıdı ve kağıt havlu gibi ürünlerin üretiminde de kağıt kimyasalları yanında sodyum hidroksit kullanılabiliyor. Evde temizlik denildiğinde akla ilk gelen ürünlerden çamaşır suyudur. Klorlu ve klorsuz 2 tipi vardır. Klorlu içerisinde sodyum hipoklorit, klorsuz olanda hidrojen peroksit kullanılmaktadır. Yine genel rutinlerimizde sık kullandığımız çamaşır ve bulaşık deterjanları ise sodyum perkarbonat içeriyor.
Banyo ve mutfak temizleyicileri
Sodyum hidroksit, sodyum hipoklorit, hidroklorik asit, hidrojen peroksit.
Klorlu ve Klorsuz Çamaşır Suyu
Sodyum hidroksit, sodyum hipoklorit, hidrojen peroksit.
Çamaşır ve bulaşık makinesi deterjanları
Sodyum hidroksit, hidrojen peroksit, sodyum perkarbonat.
Temizlik amaçlı kağıt ürünleri
Kağıt kimyasalları, sodyum hidroksit.
Sabun ve Dezenfektan
Sodyum hidroksit, sodyum hipoklorit ve hidrojen peroksit.
