Akkim Gündem | Sayı 24

32 l AkkimGündem Aktüel İlk kez 1901’de verilmeye başlanan Nobel Kimya Ödülü’nü 2021 yılında kazanan bilim insanları ise Alman kimyager Benjamin List ve İskoç asıllı Amerikalı kimyager David W.C. MacMillan oldu. İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi’nde düzenlenen basın toplantısında, Benjamin List ve David W.C. MacMillan’ın molekül inşasında yeni ve ma- hir bir araç olan “organokatalizi” geliştirmelerinden ötürü Nobel Kimya Ödülü’ne lâyık görüldükleri açıklandı. Bilim insanları Benjamin List ve David W.C. MacMillan’ın geliştirdiği, molekül inşasında yeni ve etkili bir araç olarak tanımlanan “organokataliz” ile bazı unsurlar öne çıkıyor. Bu aracın, farmasötik araştırmalarında büyük etki yarattığına ve kimyayı daha “çevre dostu” hale getirdiğine işaret ediliyor. Nobel Kimya Komitesi Başka- nı Johan Aqvist, “Bu kataliz kavramı basit olduğu kadar dahice. Gerçek şu ki, birçok insan bunu neden daha önce düşünmediğimizi sorguladı” dedi. MOLEKÜLLER OLUŞTURMAK IÇIN USTACA BIR ARAÇ 2021 Nobel Kimya Ödülü’nün sahibi olmayı başaran List ve MacMillan’ın “asimetrik organokataliz gelişimi için” yaptığı çalışma ile ilgili nobelprize. org adresinde şu açıklamaya yer verildi: Bir portre olarak BENJAMIN LIST 1968’de Almanya’nın Frankfurt kentinde doğan Profesör List, doktora derecesini Goethe Üniversitesi’nden aldı. 2005’ten bu yana Max- Planck-Society’nin üyesi olan Benjamin List, ayrıca 2004’ten beri Köln Üniversitesi’nde Fahri Profesör unvanını taşıyor. Katalizörler ve asimetrik organokataliz üzerine yoğunlaşan Alman kimyager, kimyasal reaksiyonları hızlandırma, böylece reaksiyonları enerji ve kaynak açısından daha verimli hale getirme ile ilgili çalışmalar yaptı. Alman kimyager, 2005’ten bu yana Max-Planck- Institut für Kohlenforschung’in direktörlüğünü yürütüyor. Nobel Kimya Ödülü’nün son 10 yılı 2020: Fransız mikrobiyolog Emmanuelle Charpentier ile Amerikalı biyokimyacı Jennifer A. Doudna, DNA zincirlerini kesmeye ve yeniden birleştirmeye olanak sağlayan ‘CRISPR/Cas9’ sisteminin geliştirilmesine katkılarından ötürü ödüle lâyık görüldü. 2019: ABD’li John B. Goodenough, İngiliz M. Stanley Whittingham ve Japon Akira Yoşino; lityum iyon bataryaların icat edilmesine yönelik çalışmalarıda bulundu. 2018: Frances H. Arnold, George P. Smith ve Sir Gregory P. Winter, evrim yasasını ve evrimsel biyolojinin teorik temellerini kendi alanlarına uygulayarak bilimde çığır açtı. 2017: Jacques Dubochet, Joachim Frank ve Richard Henderson, numunelerin son derece düşük sıcaklıkta incelenmesine olanak tanıyan kiro-elektron mikroskobisini geliştirdi. 2016: Qierre Sauvage, Sir J. Fraser Stoddart ve Berdard L. Feringa, dünyanın en küçük makinelerini geliştirdi. 2015: Aziz Sancar, Thomas Lindahl ve Paul Modrich, DNA onarımı alanında çalışmalar yaptı. 2014: Eric Betzig, Stefan Hell ve WilliamMoerner, dokuların moleküler yapısına inen süper güçlü bir mikroskop geliştirdi. 2013: Michael Levitt, Martin Karplus ve Arieh Warshel kimya deneylerini sanal ortama taşıdı. 2012: Robert Lefkowitz ve Brian Kobilka, insan vücudundaki milyarlarca hücrenin ortamlarını nasıl duyumsadıkları sorusuna ışık tutan çalışmalar yürüttü. 2011: Dan Schechtman, kristallerde yeni bir kimyasal yapı keşfetti.