Akkim Gündem | Sayı 24

14 l AkkimGündem Makale RAPORDAN TÜRKİYE İÇİN ÖNGÖRÜLER Rapordaki veriler biraz daha detaylandırılmış ve bölgesel ölçekte etki analizleri yapılmış. Bu analizlere bakıldığın- da, Türkiye, Orta Asya’nın doğusunda kalan bir Akdeniz havzası ülkesi olarak, sıcaklık ekstremlerinin 1950’lerden beri artış gösterdiği ve bu artışın yüksek düzeyde olduğu ülkeler arasında. Aşırı yağışlarda da artış yaşanacağı gö- rülüyor. Tabii bu aşırı yağışların ülkemize bir hayrı yok, zira ani ve yoğun yağmur kuraklık riskimizi azaltmadığı gibi, tarımsal sulama ihtiyacımızı da karşılamıyor. Kara- deniz Bölgesi, ne yazık ki bu yağışlara maruz kalmaya de- vam edecek. Yine rapora göre; küresel sıcaklıklarda 1850-1900 döne- mine göre 2 0 C artış yaşandığında Türkiye genelinde ya- ğışların yüzde 10-20 düzeyinde düşmesi yüksek ihtimal iken, 4 0 C’lik bir küresel sıcaklık artışında yağışlarda yüz- de 20’den yüzde 40’a kadar düşüş; toprak neminde ise 1,5 kattan fazla düşüş görülecek. Sıcaklıkların en fazla artacağı ülkelerden birinin Türkiye olması sebebiyle, yangın oluşması için uygun sıcaklık ko- şullarına sahip gün sayısı ve yüksek sıcaklık derecelerinin ülke çapında artacağını dikkate alırsak, bu sene Akdeniz havzasında çokça ve yaygın bir şekilde gördüğümüz orman yangınlarını yakın gelecekte daha fazla görmeyi bekleyebi- liriz. Nitekim IPCC tarafından yayımlanan Teknik Rapora göre, 35 0 C’den daha fazla olan gün sayısı çok iyimser senar- yoya göre bile 2041-2060 döneminde 1995-2014 dönemin- den (SSP1 2.6) ülke genelinde 0-25 gün daha fazla olacaktır (özellikle Akdeniz kıyılarında). Bu artış kötümser senaryo- ya göre (SSP5 8.5) 75 ila 100 güne kadar çıkabilecek. “GERİ DÖNÜŞÜ OLMAYAN NOKTA” ENDİŞE SEBEBİ Raporda endişe veren diğer bir analiz ise “geri dönüşü olmayan nokta”nın çok yakınımızda olduğu. Bunun ana nedenleri arasında; küresel ısınmaya sebep olan sera gaz- larını tutan ormanların yanması, çeşitli nedenlerle orman alanlarının bozulması var. Özellikle Amazonların yok edilmesi sonucunda ormanların tuttuğu sera gazı kapasi- tesi düşüyor ve daha hızlı bir sıcaklık artışıyla karşı karşı- ya kalabiliyoruz. Ayrıca, Antarktika’da buzulların erimesi deniz seviyesinde hızlı bir artışa sebep oluyor. Bu ve buna benzer etkisi büyük olaylar geri dönüşü olmayan bir nok- taya doğru sürüklendiğimizi gösteriyor. Metan gazı da raporda ayrıca ele alınan konular arasın- da. Küresel ısınmaya yüzde 25 etkisi olan metan gazının da mutlaka kontrol altına alınması ve azaltılması gerektiği not ediliyor. Metan gazı miktarı son 800 bin yılın en üst se- viyesine ulaşmış durumda. Ayrıca, son 20 yılda, hep gün- deme aldığımız karbondioksitten 84 kat daha fazla etkisi olduğu da biliniyor. Bu durumda, küresel ısınmaya etkisi olan sera gazları içerisinde önemli bir etkisi olan metanın da küresel ölçekte azaltılmasına ihtiyaç var. Ümraniye çöp- lüğü patlamasından da ülke olarak hatırlayacağımız metan gazının ana kaynakları arasında çöp sahaları, atık su arıt- ma tesisleri, hayvancılık faaliyetleri gibi alanlar yer alıyor. Atık azaltımı, düzenli depolama sahalarının kurulması, arıtma tesislerinden çıkan çamurun çürütülerek enerjiye dönüştürülmesi, biyogaz tesisleri ile hayvancılık kaynaklı atıkların enerjiye çevrilerek bertaraf edilmesi gibi birçok yöntem metan gazının azaltılmasını sağlıyor. Bu bilgiler ışığında tüm toplumlar, İskoçya’da Taraflar Kon- feransı’nın 26’ncısında bir araya gelecek ülkelerin bu krizin büyümemesi ve aşılabilmesi için alacağı kararları bekliyor. “Sıcaklıkların en fazla artacağı ülkelerden birinin Türkiye olması sebebiyle, yangın oluşması için uygun sıcaklık koşullarına sahip gün sayısı ve yüksek sıcaklık derecelerinin ülke çapında artacağını dikkate alırsak, bu sene Akdeniz havzasında çokça ve yaygın bir şekilde gördüğümüz orman yangınlarını yakın gelecekte daha fazla görmeyi bekleyebiliriz. Meraklısına not: Derlenen yazıların kaynağına ulaşmak için; aa.com.tr/tr/analiz/bm-iklim-raporu-bize-ne-soyluyor/2357738 Dr. Baran Bozoğlu, İklim Krizine Dair Güncel Değerlendirme ve Ankara’da Yapılan Çalışmalar, Independent Türkçe, 11 Şubat 2021