Akkim Gündem | Sayı 23

36 l AkkimGündem Yaşam ve Kimya ya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) ilan ettiği tanımıyla, “bulaşı- cı enfeksiyon hastalığı olmayan tek pandemi”. Ülkemizde de 12 milyondan fazla kişinin diyabetli olduğu tahmin ediliyor. Koronavirüs pandemisinde de riskli gruba giren diyabet hastaları için kimya yine devrede. Pankreas bezinde insülin hormonunun aşırı salgılanarak kanda bulunan şeker seviyesinin yükselmesine neden ol- ması sonucu ortaya çıkan diyabet hastalığı, bilindiği gibi Tip 1 ve Tip 2 olmak üzere iki çeşit. Özellikle Tip 2 diya- bet hastalarının tedavisinde çinko takviyesinin yeri ayrı. Çinko insülin kristallerinin üretilmesinde, salınmasında ve taşınmasında büyük öneme sahip. Çünkü, kandaki ko- lestrol ve HbA1c düzeylerini düşürerek diyabetik semp- tomlar üzerinde iyileştirici etki yapıyor. Bir miktar çinko, yaklaşık 10-20 mm insülin salgılayan pankreasın B hücre- lerine yerleşerek insülinin depolanması ve işlevsel duru- ma getirilmesi için çok önemli bir element. Diyabet ya da toplumdaki genel adıyla “şeker hastalığı” ile ilgili geliştirilen ilaçlarda belli başlı kimyasallardan söz edebiliyoruz. Metformin ve hammaddesi olan Dimetila- min hidroklorür, şeker ilaçlarında bulunuyor. VÜCUDUMUZDAKİ KİMYA Mutlu olduğumuzda, kahkaha attığımızda, üzüldüğümüzde ya da heyecanlandığımızda bedenimizde pek çok kimyasal tepkime oluyor. Hormonlarımız, beynimiz, hızla çarpan kalbimiz, büyüyen gözbebeklerimiz, hareketlenen midemiz vs. İşte bedenimizin kimyasal durumu ile ilgili ipuçları… • Vücudumuzun doğal olarak ürettiği kimyasallardan dopaminin bilimsel adı C2H11NO2 ve haz alma, başarma isteği gibi duyguları harekete geçiriyor. Leziz bir yemek tattığınızda da beyin dopamin salgılıyor. Aynı zamanda konsantrasyon sağlamada da etkili. • Duygu durum dengeleyici olarak da bilinen serotonin, ruhsal olduğu kadar bedensel açıdan da etkili bir hormon. Bağırsak hücreleri ve beynin bir kısmındaki nöronlar tarafından salgılanıyor. Eksikliği depresyona yol açabiliyor. • Aşk hormonu olarak da bilinen oksitosin hormonu, hipofiz bezi tarafından salgılanıyor. Eksikliği kadınlarda annelik içgüdüsünü olumsuz etkiliyor. Sevgi, bağlılık ve güven duygularıyla ilişkilendiriliyor. • Endorfinler ise ağrı kesicidir. Endorfinlerin ağrı kesici etkisinin morfinden yaklaşık 30 kat daha fazla olduğu biliniyor. Sporcularda yüksek oranda görülüyor.